Nước ngọt, nước mặn, nước lợ
Đồng bằng sông Cửu Long từ khi được khai phá đến nay đã là vựa lúa, vựa trái cây, vựa tôm cá của cả nước. Lúa, tôm, cá, trái cây của châu thổ Cửu Long hiện nay là hàng hóa xuất khẩu quan trọng.
Nước là yếu tố quan trọng nhứt trong sản xuất nông nghiệp: nước, phân, cần, giống. Nước cho người và gia súc uống, nước để trồng lúa nước, nước để tưới cây trái, nước để nuôi tôm cá. Hệ thống sông, kinh, rạch chằng chịt chính là mạch máu nuôi sống đồng bằng sông Cửu Long.
Vài chục năm gần đây ai cũng nghe biết về "biến đổi khí hậu" và "nước biển dâng". Bất cứ điều gì ảnh hưởng đến nguồn nước Cửu Long đều quy về do biến đổi khí hậu, do nước biển dâng. Các công trình thủy lợi ngăn mặn (biển) và ngăn lũ (sông) cũng là để đối phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Có thật vậy không?
Nhắc sơ lại về địa lý: đồng bằng sông Cửu Long có cao độ 1-2m so với mặt nước biển. Độ cao ở đầu nguồn (biên giới, nơi hai nhánh sông Cửu Long chảy vào đất Việt) cao hơn ở vùng ven biển (vùng cửa sông)
MẶN XÂM NHẬP
Mùa kiệt nước biển theo sông chảy ngược lên nguồn, nước sông pha nước biển thành nước lợ và nước lợ từ sông chảy vào các nhánh kinh rạch... làm cả lưu vực của các nhánh kinh rạch đó đều lợ. Chuyện nước lợ là xưa đã vậy chứ không phải mới bây giờ. Bây giờ khác hơn xưa là dòng chảy sông yếu hơn nên nước lợ lên xa biển hơn hồi xưa nhiều, và theo dự báo thì càng ngày nước lợ sẽ xâm nhập sâu hơn, cách biển hơn trăm cây số.
Càng ngược lên xa biển, sâu vào đất liền thì độ mặn của nước sông càng ít (đương nhiên), và thời gian nước lợ càng ngắn. Nhưng dù xa hay gần biển thì mùa nước lợ, nước mặn chỉ dài từ ba đến sáu tháng. Xa biển thì nước bị lợ một, hai, ba tháng, sát cửa biển hay cù lao gần cửa biển thì bị lợ sáu tháng.
Vậy tóm tắt lại là "biến đổi khí hậu" làm nước lợ tiến sâu hơn về phía nguồn trong ba tháng mùa kiệt, sau đó, mùa nước đổ thì nước ngọt lại. Người vùng khác nghe "xâm nhập mặn" tưởng là bị "xâm nhập" thì mặn luôn quanh năm, là hiểu lầm rất lớn.
NƯỚC BIỂN DÂNG
Cho đến nay chưa có vùng nào ở đồng bằng bị ngập do nước biển dâng, dù gần hay xa biển. Các đê biển hiện có là để ngăn nước mặn chứ không phải ngăn nước biển ngập. Mực nước ngoài đê biển không cao hơn nước trong đồng, và các công trình thủy lợi ngăn mặn như cống đập Ba Lai, đập Cái Lớn Cái Bé, hệ thống cống đập vùng ngọt hóa Gò Công, ngọt hóa bán đảo Cà Mau đều để ngăn mặn chứ không chống được nước biển dâng. Nếu nước biển dâng như dự kiến, đến năm 2100 dâng lên cao 1 mét so với hiện nay thì các công trình thủy lợi này cũng sẽ ngập trong nước biển.
Hiện nay nước ngập do thủy triều thì qua con nước là rút, đó không phải là nước biển dâng. Mùa nước kiệt (tháng 1-3) mà nước triều ngập đường phố Mỹ Tho trong khi hiện nay giữa mùa mưa, triều vẫn cường mỗi tháng hai lần mà không ngập. Đều là do làm thủy lợi sai.
Vậy đồng bằng có thiếu nước không? Hiện nay thì chưa thiếu nước. Vùng đầu nguồn An Giang, Đồng Tháp đang làm lúa ba vụ. Thiếu nước thì sao làm ba vụ lúa nước được Lúa nước là cây trồng cần rất rất nhiều nước. Đâu đó ở Cà Mau người ta trồng sầu riêng, được báo Cà Mau ca ngợi. Cả vùng Cai Lậy, Cái Bè hiện nay dân tình đua nhau lên vườn trồng sầu riêng. Giá đất có cây sầu riêng mới trồng đang cao ngất. Sầu riêng là cây cần nhiều nước, nhạy cảm với nước lợ. Thiếu nước sao trồng sầu riêng được?
Sông Tiền sông Hậu mùa kiệt nước vẫn nhiều, vẫn chảy, chưa một ngày cạn nước.
Vậy tháng ba tháng tư người ta "la làng" hạn mặn, thiếu nước là do đâu?
(Còn tiếp).
link bài sau: ĐỒNG KHÔ RẠCH CẠN
Link bài 3 Trồng cây gì
Bài 4: Trồng cây gì
Ps: 500 anh chị em người đồng bằng Cửu Long thấy bài có gì còn thiếu sót thì bổ sung giùm tui nha.
Hình: lúa hè thu sắp gặt ở vùng tứ giác Long Xuyên. Lúa xuống giống hồi chưa vào mùa mưa, chỉ nhờ nước được "dẫn thủy nhập điền". Phía dưới hình là mương dẫn nước.
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét