KIỂM, MÓN CHAY ĐẶC SẮC CỦA NGƯỜI MIỀN TÂY

Là người miền Tây hoặc có dây mơ rễ má với miền Tây chắc ai cũng có một lần nếm qua món KIỂM. Món này vị béo và hơi ngọt nhưng không phải là món ngọt vì được dọn lên ăn trong bữa ăn chính cũng với các món mặn khác. Nhưng đây cũng không phải là món mặn vì nó có vị ngọt tuy không ngọt như chè hay các loại bánh ngọt khác.

Hồi mình còn nhỏ, mỗi lần ăn được kiểm nhân đám giỗ hay đám cúng v.v... là mỗi lần thấy kiểm được nấu bằng nguyên liệu khác, chỉ có điểm chung là có nước cốt dừa và hơi ngọt. Mình hỏi người lớn thì được giải thích rằng ai muốn nấu sao thì nấu, muốn để gì cũng được. Chính vì không biết món kiểm tại sao "muốn nấu sao thì nấu" nên mình chưa bao giờ nấu kiểm.

Sau nhiều phen tìm hiểu thì mình mới biết rằng, kiểm là món ăn chay mà nhà chùa ở miền Tây thường nấu mỗi khi có đám tiệc gì đó. Chùa ngày xưa nghèo, mỗi lầm có đám cúng gì ở chùa thì Phật tử đem rau củ quả... đồ ăn tới chùa và nấu cúng. Ai có gì đem nấy. Thường là người đem món này người đem món khác, mỗi thứ một ít... Nấu món gì với nhiều nguyên liệu mà mỗi thứ một ít? món gì có thể tận dụng hết rau, củ, quả, dừa... mà dễ ăn? Thế là món kiểm ra đời.

Món kiểm được nấu với các loại củ, quả, hạt và nước cốt dừa. Không nấu bằng rau lá. Củ có thể là khoai lang, khoai mì, khoai môn... quả có thể là bầu, bí đao, bí rợ, mướp..., hạt có thể là đậu phộng, hạt sen.... Chất đạm thì có tàu hũ, tàu hũ ky.... Có chi dùng nấy. Các nguyên liệu được nấu chín vắt nước cốt dừa vô cho béo, nêm chút đường chút muối, để chút bột báng cho hơi sệt là thành món kiểm. Khi múc ra dọn thì tùy vùng mà người ta rắc lên ít cánh bông trang, bông vạn thọ hoặc chút đậu phộng rang.

Từ chùa món kiểm lan ra ngoài cộng đồng. Trong từng gia đình, tùy người nội trợ và ý thích của người trong nhà mà món kiểm được nấu với nguyên liệu khác nhau. Nấu món kiểm không thể nấu nồi nhỏ vì nhiều nguyên liệu, mỗi thứ một ít cũng thành nhiều nên kiểm hay được nấu trong đám tiệc chay, nếu nấu ăn trong gia đình thì hàng xóm sẽ luôn được chia sẻ.

Ngày nay ở miền Tây rằm lớn người ta hay nấu đồ ăn bố thí. Món ngon, dễ nấu, đủ chất dinh dưỡng dễ phát vì không lích kích chính là món kiểm. Rằm tháng bảy muốn ăn kiểm "quơ" đâu cũng có.

Vậy nên, tới giờ mình vẫn chưa bao giờ nấu kiểm!

Hình: món kiểm trong đám giỗ của gia tộc ngày 14-7 vừa qua. Mấy chén đầu bàn là kiểm.