BÃO YAGI có ảnh hưởng đến châu thổ Cửu Long hay không?

 

Hồi 7-9 cơn bão Yagi đổ bộ vô Hạ Long, Quảng Ninh, sau cơn bão có mưa lớn gây ngập lụt lở đất ở miền Bắc.

Ở lưu vực sông Mekong thuộc Trung Quốc cũng bị mưa lớn do ảnh hưởng bão Yagi. Lượng nước mưa khổng lồ ấy đang gây ngập lụt ở Lào, Thái Lan, mức độ lụt lội chưa từng có trong vòng 30 năm nay. Và lượng nước khổng lồ ấy đang di chuyển xuống hạ lưu, và được "dự báo" là sẽ gây ngập lụt ở đồng bằng Cửu Long trong đầu tháng 10, vì nước lũ của sông kết hợp với con nước rong (triều cường) đầu tháng 9 âm lịch.

Sông Mekong là con sông lớn, phát nguyên từ cao nguyên Tây Tạng, chảy qua sáu nước: Trung Quốc, Miến Điện, Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam. Sông dài, lưu vực rộng, mùa mưa bão thì nước sông cũng dâng lên theo những cơn mưa, rồi cuồn cuộn đổ xuống hạ lưu.

Sông Cửu Long là đoạn cuối của sông Mekong, chảy trên đất Việt. Mùa nước sông đổ về gây ngập đồng bằng thì người miền Tây gọi là mùa nước nổi. Dù thượng nguồn hứng chịu bao nhiêu cơn mưa bão nhưng nước Cửu Long bao đời nay không hề dâng lên theo lượng nước của từng cơn mưa bão. Nước sông cứ "nổi" rất đúng thời gian, rút xuống cũng rất đúng kỳ. Mùa nước không hề bất chợt mà là có chu kỳ rõ ràng, chính xác.

Nước bắt đầu nổi từ mùng 5 tháng 5 âm lịch, nước lên từ từ ngày vài ba phân, lúc lên nhanh cũng chỉ vài ba tấc một ngày. Nước lên tới cuối tháng 8 hoặc giữa tháng 9 âm lịch là đỉnh điểm, rồi nước rút cũng từ từ. Thời gian nước nổi khoảng ba tháng. Đỉnh điểm nước cao thấp tùy năm, mà năm nay là năm nước rất kém).

Tại sao sông Cửu Long không có lũ tức thời khi mưa lớn, rồi nước rút sau vài ba ngày giống như các con sông ở miền Bắc, miền Trung? Tại sao nước lụt dâng từ từ và rút cũng từ từ chứ không hung dữ bạo phát bạo tàn như các dòng sông khác?

Đó là do ở Campuchia có Biển Hồ Tonle Sap. Biển Hồ là một hồ nước ngọt tự nhiên, diện tích mùa khô là 10.000km2, mùa nước diện tích có thể lên đến 16.000km2 (theo Wiki). Trong mùa nước đổ, nước sông Mekong chảy tới Nam Vang sẽ theo dòng sông Tonle Sap chảy vào Biển Hồ. Ở thủ đô Nam Vang có quảng trường bốn nhánh sông chính là chỗ này: một nhánh là dòng chính sông Mekong từ trên nguồn xuống, một nhánh là sông Tonle Sap chảy vào Biển Hồ, hai nhánh còn lại chảy vào Việt Nam là sông Tiền, sông Hậu.

Nhờ Biển Hồ là cái túi chứa nước lũ từ thượng nguồn về nên từ cái ngã tư sông ấy dòng sông trở nên hiền hòa. Nước lũ chứa vào Biển Hồ và một phần chảy vào miền Tây, làm thành mùa nước nổi. Mùa kiệt thì nước Biển Hồ từ từ theo sông Tonle Sap chảy ra ngã tư và xuống sông Tiền sông Hậu. Nước sông Cửu Long mùa kiệt được cung cấp 50% từ nước Biển Hồ.

Năm nay 2024, tuy năm Thìn bão lụt nhưng mực nước sông Cửu Long thấp, thấp hơn cùng kỳ năm 2023. Tại sao thấp thì để các nhà khoa học lên tiếng: tại mưa trên nguồn ít hay tại đập thủy điện hay tại gì đó...

Giờ là thời điểm nước cao nhứt trong năm, rồi sẽ rút dần. Nếu tuần sau nước từ mưa bão Yagi xuống tới hạ lưu thì nó cũng chỉ làm ngập Biển Hồ thêm một chút, làm mấy chỗ nước nổi ngập thêm nhiều lắm là ba tấc nước thôi!

Tóm lại là năm nay nước kém, nước do bão Yagi có xuống thì cũng chảy vào Biển Hồ nên cũng không làm đồng nước cao thêm là mấy. Năm ngoái nước kết hợp triều cường không ngập quốc lộ thì năm nay cũng sẽ không ngập.

Nước Biển Hồ năm nay không nhiều thì mùa kiệt năm sau sông Cửu Long sẽ thiếu nước, nếu mùa khô kéo dài thì điệp khúc "hạn mặn" sẽ tiếp tục. Hy vọng năm sau mùa mưa đến sớm.

Hình: cánh đồng ngập nước sát biên giới Việt - Cam. Xa xa là đất Cam.